Tüketici Hak Arama Derneği Genel Başkanı ve Tüketiciler Birliği Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Nihat Altay; “Bekarlar Günü, Efsane Cuma, devamında Siber Pazartesi ve yeni yıl hediyeleri nedeniyle internet üzerinden yapılmak istenen alışverişlerde özellikle dolandırıcılardan, ayıplı ürün gönderenlerden, yanıltıcı indirimlerden, cayma hakkı gibi sorunlardan dolayı tüketiciler alışveriş yaparken çok dikkatli olmaları gerekmektedir” dedi.
Sosyal medya dolandırıcılarına dikkat
Öncelikle sosyal medya üzerinden alışveriş yapmak isteyen tüketicilerin tamamının mağdur olduğunu belirten Altay, “Sosyal medya üzerinden reklamı yapılan Bekarlar Günü’ne özel yüzük, tesbih, kazak gibi markalı ürünlerin gerçek değerinin çok altında ucuz fiyatlara satılması tüketicilere cazip geldiğinden, tuzağa düşürüldüklerine dair şikayetler aldık. Bu nedenle sosyal medya üzerinden kesinlikle alışveriş yapılmaması gerekiyor. Eğer dolandırıcılara para kaptırılır ise muhatap alınacak bir ticari işletme, açık adres, vergi kimliği, telefon numarası olmadığından bu paraların geri alınma ihtimali yoktur. Tüketici Hakem Heyetine müracaat edilemeyeceği gibi sadece savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir” dedi.
İndirim tuzakları
Herkes tarafından güvenilirliği olan ve bilindik e-ticaret sitelerinde önce fiyat artırıp sonra indirime gidilmesine pek çok örnek verilebileceğini anlatan Altay açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Üç gün önce fiyatı 7 bin 500 TL olan bir telefonun fiyatı üç gün sonra 9 bin liraya çıkarılıp, bir kaç saat sonra yüzde 15 indirimle 7 bin 650 liraya satılmaktadır. Bu yanıltıcı reklam pek çok e-ticaret sitesinde ve tüm ürünlerde yapılmaktadır. Tüketiciler bir ürün alırken günlük değil, haftalık araştırma sonucu karar vermesi gerekir. Ayrıca cazip reklamlara kanmadan ve tek bir siteye bağlı kalmadan tüm siteler incelendikten sonra alışveriş yapılmalıdır. Alışveriş yaparken imkan dahilinde perakende satışla, mesafeli satışların aynı ürün fiyatları karşılaştırılmalıdır. Çünkü mesafeli ise ucuzdur söylemi her üründe geçerli olmayabiliyor. Bunun yanında önce bindirim sonra indirimle karşılaşan tüketiciler Reklam Kurulu’na e-Devlet üzerinden şikayet ederek bu sitelerin ceza almasını sağlayabilirler.
Güvenilir siteler/dolandırıcı siteler
Site hakkında olumlu yorumlar çoğunluktaysa, vergi numarası, ticari unvanı, telefon numarası açık bir şekilde yazıyorsa, ‘yanıltıcı reklama dikkat etmek suretiyle’ Güvenilir e-Ticaret sitelerinden alışveriş yapılmasında bir sakınca yoktur. Herhangi bir hak kaybında Tüketici Hakem Heyetlerine müracaat edilerek mağduriyet giderilir. Ancak sahte sitelerden yani sosyal medya gibi dolandırıcılık amaçlı açılan sitelerden alışveriş yapıldığında ödenen para geri alınmayacağı gibi kredi kartı bilgileri veya banka hesapları kopyalanabileceğinden daha büyük kayıplar yaşanılabilir.
Profesyonel olmayan siteler
Amatörce satış yapan veya işine özen göstermeyen e-ticaret sitelerinden oluşan mağduriyetlerden dolayı da çok şikayet alıyoruz. Tüketiciler alışveriş yapmak istedikleri sitelerin profesyonel olup olmadığını anlamalarının en sağlam yolu internet sitesinin altında yazılan müşteri yorumları ve bu sitelerin şikayet edildiği platformlardır. Bu platformlara bakıldığında yorumlardan sitenin hangi kriterlere sahip olduğuna dair bilgi sahibi olunabilir. Bu sitelerden mağdur olanlar Tüketici Hakem Heyetine Müracaat ederek hak arayabilirler. Bunun yanında Tüketici, 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin mesafeli satış üzerinden aldığı üründe cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkı, kargoyu teslim almadan iade etme hakkını da verir.
Israf günü olmasın
Efsane Cuma, Bekarlar Günü gibi yılın belirli tarihlerinde özelleştirilen günler, özelden ziyade ticari günlerdir. Dünyada ekonomik verilerin olumsuz yönde seyrettiği bir dönemde aşırı israftan kaçınmak gerekmektedir. Geçen yıl tarihler 11/11’i gösterdiğinde milyarlarca dolar harcama yapıldığı ticari günlerde 800 milyondan fazla insan yatağa aç girdi. Özellikle hediye alınacaksa ya bir eksiğin tamamlanması yada dar gelirli ailelere yardım yapılması daha makbule geçecektir. Küresel sermayenin bilinçli bir şekilde zihnimize yerleştirdiği harcama kültürüyle bizler bilinçsiz bir şekilde yaptığımız aşırı israfla yıllarca bankaların esareti altına kalabiliyoruz. Hediye almak özel bir davranıştır. Ancak bu günleri ticarete dönüştürenlerin isteği doğrultusunda değil, istenilen zamanda, ihtiyaç halinde ve gelir durumuna göre yapılması daha uygun davranış olacaktır.”
