Kastamonu’da 2001 yılında yaşanan ekonomik krizden dolayı çalıştığı fabrikadan çıkarılan Abidin Dilek, 1997 yılında eşinin canının sıkılmaması için aldığı örgü makinesi sayesinde iş yeri sahibi oldu. Abidin Dilek ile eşi Mahiye Dilek, birlikte çalışarak hem geleneksel el sanatını yaşatıyor hem de ev hanımlarına iş imkanı sağlıyorlar.
Kastamonu’da ikamet eden Abidin Dilek, özel sektörde çalıştığı dönemde eşinin de isteği üzerine 1997 yılında eve örgü makinesi aldı. Abidin Dilek’in eşi Mahiye Dilek, 4 sene boyunca eşine ve aile bütçesine destek amaçlı fanila dikti. 2001 krizinde işsiz kalan Abidin Dilek, eşiyle birlikte çalışmaya başladı. Milli Eğitim Bakanlığının geleneksel el sanatlarının yeniden yaşatılmasına yönelik Avrupa Birliğine sunduğu projeden de yararlanan Dilek çifti, bir dönem Türk Silahlı Kuvvetlerinin iç giyimi de olan Kastamonu fanilasını Avrupa’ya tanıttı. Dilek çifti, kurdukları iş yeri sayesinde 40 kişiye de istihdam sağlıyor.
2001 krizinde işsiz kaldıktan sonra eşi için evine aldığı örgü makinesi sayesinde iş yeri sahibi olan Abidin Dilek, “Kastamonu’ya 1990’da geldim İhsangazi’den. Özel sektörde çalıştım 2000 yılına kadar. 1997 yılından beri bu işi yapıyoruz. Kastamonu fanilası yaygın olduğundan dolayı 2001 yılında işten çıkarıldım, özel sektörde çalışıyordum. 2006 yılında kız meslek lisesi hocalarını Türkiye’ye yaydı Kültür Bakanlığı, kaybolmaya yüz tutmuş eserlerle ilgili 2009 yılında el sanatlarından yararlanılsın diye. Kastamonu’da da bizi tercih ettiler. 2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığından sanatçı kartlarımızı aldık eşimle beraber. 2012 yılında devlet vergi muafiyeti çıkardı. Biz burada Kastamonu fanilası yapıyoruz. Bu yüzde yüz pamuk soğukta sıcak tutar. Bunun en büyük özelliğinin ham maddesinin yüzde yüz pamuk olması lazım” dedi.
“Biz sanatımızı seviyoruz”
Eşi ile birlikte yapmış oldukları el sanatını özellikle Avrupa’ya sevdirdiklerini söyleyen Abidin Dilek, “El sanatından overlok ve makas kullanılmadan çalışmamız gerekir. Dikişleri, dantelleri. Biz sanatımızı seviyoruz, eşim ile beraber devam ediyoruz bu işe. Sanatla ayakta durulmaz diyorlarsa biz bunun bir örneğiyiz. Yaptığın işe sevmen başarılı olmanın en büyük özelliğinden bir tanesi. Sanat insana çok şey katar, çok şey öğretir. Biz bunu elimizden geldiği kadar hem Kastamonu, hem kendi açımızdan hem de sanatımızda en iyi noktalarda kendimizi geliştirdik. Bütün sanat yapan insanlar sanatkar, kanaatkar olan bir insandır. Kanaatkar olmak lazım” diye konuştu.
“Renkli ipliklerimizde kök boya kullanıyoruz”
Fanila iplik renklerinde kök boya kullandıklarını söyleyen Dilek, “Eğer hammaddesi pamuk değilse yüzde yüz katkı maddesi olursa olmaz. Hem teri çekmez hem ısıtmaz bu o yüzden hammaddesinin yüzde yüz pamuk olması gerekiyor. Dikiş ve işçiliğinde yapmak lazım bu uzun süre eskimeyen bir ürün. 10 sene kullanılabilir rahatça. Sıcak ortama girildiği zaman teri çektiğinden serin tutar vücudu, soğuk ortama girdiğin zamanda sıcak tutar. Şu anda bunlara dantel yapıyoruz. Hem iç giyim hem dış giyim olarak kullanılıyor. Renkli ipliklerimizde kök boya kullanıyoruz kimyasal değil naylon karışımı kesinlikle kullanmıyoruz. Şeker hastası gibi romatizma ağrılarına iyi geliyor. El sanatı kaplumbağa gibi ağır ilerler. Bizim yaptığımız meslek zor bir iş. Kolay bir iş değil. Biz zoru başarıyoruz” ifadelerini kullandı.
“Hem geleneksel el sanatımızı yaşatıyoruz hem de aile bütçesine katkıda bulunuyoruz”
Yaptıkları fanilalar ile hem el sanatını yaşattıklarını hem de aile bütçelerine katkı sağladıklarını belirten Mahiye Dilek ise, “Fanilalarımız yüzde yüz pamuk ipliğinden üretilmiş olup, vücuda herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Tamamen pamuk olduğu için teri alır, kışın sıcak tutar. Renklerimiz kök boya ipten yapıldığı için herhangi bir alerjik etkeni yoktur. Burada hem geleneksel el sanatımızı yaşatıyoruz hem de ailelerin aile bütçesine katkıda bulunuyoruz. Çünkü bizim ördüğümüz her fanila dikiş işlemleri için dantel işlemleri için evlere gidip ev hanımlarının aile bütçelerine ek katkı sağlamaktayız” diye konuştu.
“O bana destek oldu, ben de ona destek oldum”
Eşi ile birlikte birbirlerine destek olduklarını anlatan Mahiye Dilek, şöyle konuştu:
“Biz her işi eşimle beraber yaptık. Zaten evlilikte öyledir. Yani evliliği bir elma olarak düşünün, bir tarafı zarar gördü mü bir tarafı fa yıpranır. O yüzden biz birbirimize destek olduk. O bana destek oldu, ben ona destek oldum. Bu şekilde birbirimize destek olarak hem sanatımızı yaşattık hem birbirimize destek olarak hayat mücadelemizi devam ettirdik.”
Erzurum’da marangozluk yapan Lokman Kalaycı bin bir zahmetle ağaçları sanat eserine dönüştürüyor. Örneklerinin aksine daha 25 yaşında maket ustası olan genç marangoz ürettiği birbirinden güzel ürünlere olan taleplere yetişmek için gece gündüz çalışıyor.
Erzurum’da 20 yaşındaki Devrim Aktürk isimli öğrenci, 5 gün önce çıkarttığı ‘Hivru’ isimli kitabının taleplerini yetiştiremiyor. Genç şair ilk baskısı tükenen şiir kitabının ikinci baskısına hazırlık yapıyor.