Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) Gümüşhane ekonomisinde ciddi bir yer tutan pekmez üretiminde tortu oluşumu, aroma kayıpları ve besin değerlerinde azalma gibi olumsuzlukları azaltacak olan projeye destek oldu.
İl genelinde 30 işletme ve yıllık 10 bin tonluk üretim kapasitesine yaklaşan pestil-köme ve pekmez sektöründe önemli bir sorunu giderecek olan “Pekmez üretiminde ohmik evaporatör kullanımı” projesi tanıtım toplantısı Gümüşhane Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesinde gerçekleştirildi.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar (TAGEM) Genel Müdür Yardımcısı Necati Tulgar, başkanlığında yapılan toplantıda proje sahibi Gümüşhane Üniversitesi Öğretim Görevlisi Merve Tuğçe Tunç Odabaş projesiyle ilgili sunum yaptı.
18 ay sürecek proje ile pekmez üretiminin hem daha düşük maliyetle hem de Hidroksi Metil Furfural (HMF) oluşumunu azaltacağını belirten Odabaş, 228 bin lira bütçeli projenin TAGEM tarafından desteklendiğini söyledi.
Sunumun ardından konuşan TAGEM Genel Müdür Yardımcısı Dr. Necati Tulgar, TAGEM’in tarımsal konularda ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma hizmetini yönettiğini hatırlatarak, “Tarım ekonomisinden, hayvancılık, hayvan sağlığı, bitki sağlığı, bitkisel üretim gibi çok geniş bir yelpazede araştırma hizmeti veriyoruz. Yaklaşık 2 bin 200 araştırmacımız mevcut. Bunların yüzde 77 civarındaki doktora ve yüksek lisanslı. Araştırma altyapımız da, fiziki altyapımız da oldukça güçlü” dedi.
“TAGEM’İN BÜTÇESİ 11 MİLYONDAN 251 MİLYON’A ÇIKTI”
Genel Müdürlük olarak son 10 yılda ülkeye önemli AR-GE merkezi kazandırdıklarını kaydeden Tulgar, “TAGEM in bütçesi bundan 10 yıl önce 11 milyon iken, şu anda 251 milyon civarında. Ankara’da Türkiye Milli Botanik Bahçesi kuruyoruz 2 bin 500 dönüm alanda. Bu bahçenin bütçesi 303 milyon. 11 milyon ile yola çıktık 10 yıl öncesinde şimdi bizim projelerimizin bir tanesi 11 milyon” diye konuştu.
“TÜRKİYE AR-GE HARCAMALARINI EN FAZLA ARTIRAN ÜLKELER ARASINDA”
Türkiye’nin daha önce 4 milyar dolar olan AR-GE bütçesinin şu anda 16 milyar dolar civarına yükseldiğini, Türkiye’nin AR-GE harcamalarını en fazla arttıran ülkeler arasında yer aldığını kaydeden Tulgar, “Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı olarak özel sektörü AR-GE hizmetleri içerine çekebilmek için üniversitelerin altyapısını belirli seviyeye getirmek asıl çıkış amacımız. 2002 yılından itibaren birçok tarımsal desteğimiz var. Fakat AR-GE ile ilgili destekler yoktu. Tarım kanununa bir madde ilave edildi. Bu destekleme kalemleri arasına AR-GE destekleri de ilave edildi. AR-GE ve desteklerini üniversitelere, sivil toplum kuruluşlarına ve özel sektöre bir tebliğ çıkarttık ve desteklemelere başladık” şeklinde konuştu.
“54 ÜNİVERSİTEDE 208 PROJE YÜRÜTÜYORUZ”
En önemli amaçlarımızdan birisin özel sektör, kamu ve üniversite işbirliğini sağlanması olduğunu dile getiren Tulgar, “Bizim 54 Üniversite’de yaklaşık 208 projemiz yürütülüyor, bin adette proje sunuldu. 2007 yılında 40’a yakın proje geliyordu, daha sonra bu proje sayısı 150 civarına çıktı, şu anda da 281. Her geçen gün bize teklif edilen proje sayısı artıyor. Biz bu projelere yaklaşık 300 bin lira civarında destek veriyoruz” ifadelerini kullandı.
Özellikle özel sektörün ihtiyaçları ve problemlerinin çözümü noktasında AR-GE çağrılarına çıkmadan önce öncelikleri belirlediklerini kaydeden Tulgar, şunları söyledi: “İlgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde önceliklerimizi belirliyoruz, ilana çıkıyoruz. Ocak ayında ilana çıkıyoruz, Nisan ayına kadar da projeleri bekliyoruz. Daha sonra bu projeleri üç aşamada değerlendiriyoruz. Birincisi projeler formata uygun hazırlanmışmış, genel müdürlüğümüz bünyesinde oluşturduğumuz bilim kurulları tarafından projeler değerlendiriliyor daha sonra 14 kişilik bir ekibe karşı proje liderleri projelerini sunuyor” şeklinde konuştu.
Pekmez üretiminde ohmik evaporatör kullanımı projesinin çok başarılı olduğunu dile getiren Tulgar, “Yeni bir teknik geliştirme, enerji tüketiminin azaltılması, söz konusu olumsuzlukların ortadan kaldırılması için yeni bir yöntem geliştirmeye çalışıyor. Dolayısıyla kendisini kutluyoruz. Gümüşhane Üniversitesinden 3 tane proje var biz onu dört sayıyoruz Oktay Bey’in projesi de Gümüşhane’de. Gümüşhane Üniversitesi çok genç bir üniversite 2008 yılında kurulmuş bir üniversite biz Gümüşhane Üniversitesiyle bu ilişkilerin de gelişmesini istiyoruz” diyerek sözlerini sonlandırdı.
Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Murat Küçük te konuşmasında şu ana kadar 3 TAGEM projesinin onaylandığını, 1’inin de tamamlandığını belirterek, 54 üniversitenin 208 projesinin 4’ünde paydaş olmanın gurur verici olduğunu söyledi.
“EN BÜYÜK SORUNLARIMIZDAN BİRTANESİ YÜKSEK HMF ORANIYDI”
Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Edip Birşen de sektörde en büyük problemlerden birisinin HMF oranları olduğuna vurgu yaparak “Bakanlığımızın yüzde 50 oranında hibe olarak verdiği desteklerle pestil köme, pekmez üretiminde 30’a yakın tarıma dayalı işletmemiz ve yoğun bir üretimimiz var. Yıllık üretim miktarımız 10 bin tona ulaşmış durumda. Gıda güvenirliği açısından büyük bir sorumluluk söz konusu. Geleneksel bir ürün olması köylerde bu ürünlerin yoğun bir şekilde yapılması açısından bu proje gerçekten bizim için çok elzem. Bu projenin kırsalda ki insanlarımızın o eski kazanlarda yapmış olduğu pekmez üretimine de yansımasını bekliyorum. Projenin de kırsalda yaşayan insanlarımıza katkı sağlayacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.