Üniversitelerin uzaktan eğitime geçmesiyle şehirlerdeki esnafın büyük ekonomik kayıp yaşadığını belirten TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Pandemi tedbirleri nedeniyle Mart’tan bu yana üniversitelerin önce tatil olması, ardından uzaktan eğitim sistemine geçmesi şehirlerde en çok esnafın işlerini olumsuz etkiledi. Öyle ki, yurt içinde toplam 3,3 milyon örgün eğitimdeki ön lisans ve lisans öğrencisi aylık 2 bin TL harcadığı varsayıldığında esnafın kaybı 6,6 milyar lira” dedi.
Onlarca sektörün öğrencilerin memlekete dönmesi ile olumsuz etkilendiğinin altını çizen Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi nedeniyle öncelikle okulların tatil olmasına, ardından da uzaktan eğitime geçilmesine karar verildi. Esnaf camiası olarak bu tedbirlerin halk sağlığı açısından alındığını biliyor ve sonuna kadar destekliyoruz. Fakat üniversitelerin uzaktan eğitimle devam etmesinin şehirlerde esnafa büyük bir ekonomik kayıp yaşattığı da fark edilmeli. 415 meslek kolu içerisinde olumsuz etkilenen sektörlerimizin başında emlakçı, kafe-restoran-kahvehane, bakkal-manav, berber-kuaför, üniversite kantinci, zücaciye-mobilyacı, ikinci el eşyacı, kırtasiyeci, dolmuşçu, halk otobüsçü, şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan esnafımız var” diye konuştu.
“Esnafın aylık kaybı aylık 6,6 milyar TY”
Örgün eğitimde 3,3 milyon lisans ve ön lisans öğrencisinin esnafa ekonomik kaybının 6,6 milyar lira olduğunu bildiren Palandöken, “Ülkemizde 955 bin 81’i ön lisans, 3 milyon 348 bin 535’i lisans öğrencisi olmak üzere örgün eğitimde 3,3 milyon üniversite öğrencisi var. Bir öğrencinin aylık ortalama 2 bin TL harcadığını varsayarsak, ülke genelinde esnafın kaybı 6,6 milyar TL oluyor. Bu öğrenciler bursu veya harçlığını evde kalıyorsa, kiraya, faturalara, yurtta kalıyorsa yurda veriyor, okulda kantinden alışveriş yapıyor, ikinci el ev eşyası alıyor, bakkal-market, kitap-kırtasiye, giyim, ayakkabı alışverişi yapıyor, kafede oturuyor, restoran ve lokantada karnını doyuruyor, dolmuşa, otobüse biniyor. Zincirleme olarak birçok esnafımızla doğrudan bağlantı kuruyor” dedi.
“Esnafın borçları yapılandırılmalı ve özel paket hazırlanmalı”
Bu süreçten en az zararla çıkmak için esnafa özel paket hazırlanması gerektiğinin altını çizen Palandöken şöyle devam etti:
“Öncelikle yalnızca esnafa özel paket hazırlanmalı. Esnafın ayakta kalması, faturalarında indirim yapılması, kredi borçlarının faizsiz ertelenmesi sigorta, trafik primlerinde indirime gidilmesi, tüm esnafa nakit desteği, ticari akaryakıt gibi destekler verilmeli ki esnaf geleceğe ümitle baksın. Mart ayından itibaren ertelenen vergi ve SGK primleri, Haziran’dan sonraki dönemlerde tahakkuk eden vergi ve primler, ödenemeyen işyeri kiraları, elektrik, su, doğalgaz gibi borçlar için mutlaka bir yapılandırmaya ihtiyaç var. Bu yapılandırma 60 ay vadeli ve sadece anapara ödemesi ile sınırlı olmalı. Gecikme zamları ve cezalar bir defaya mahsus olmak üzere affedilmeli. Öğrencilerin olmaması nedeniyle işleri yüzde 50’nin üzerinde bıçak gibi kesilen esnafımıza nakdi yardım yapılmalı.”
TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Yaşanan sel felaketinden zarar gören esnaf ve sanatkarlarımız için Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan 50 bin liraya kadar olan zararlarının tamamının hibe olarak verilecek olması sevindirici” dedi.
Pandemi nedeniyle borçların ertelenmesinin esnafa tam çare olmadığını belirten TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Esnafımızın derdine tam çare olması için verilen kredilerin yanı sıra borç ertelemelerinin de faizsiz ötelenmesi gerekiyor” dedi.
Yeni yıl itibariyle hayata geçirilen ücretli poşet uygulamasının yanlış uygulandığını söyleyen TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Doğayı korumak için başlatılan ücretli poşet uygulaması AVM ve zincir marketlerin kazanç kapısı oldu. Bazı işletmeler ücretli sattıkları poşetlerin üstüne reklamlarını basarak poşet uygulamasını fırsata çevirdi. Bu tür uygulamalar doğayı korumakta samimi değil. Ücretli satılan poşetler kesinlikle reklam ve satış sloganı içermemeli” dedi.
Esnafın korsan taşımacılık, mantar gibi çoğalan zincir market ve AVM gibi birçok soruna karşı çözüm beklediğini belirten TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Esnafımız, yeni teşvik paketinden umutlu. Ekonomimiz ve ekonominin can damarı olan esnafı, can suyu kredisi, perakende yasasının güncellenmesi, vergi yüklerinin azaltılması gibi uygulamalar rahatlatır. Şoför esnafımızın da korsan taşımacılığa karşı korunması ve akaryakıt indirimleri ile sevindirilmesi gerekiyor” dedi.