Afyonkarahisar’ın en önemli tarım ürünleri arasından yer alan “haşhaşta” hasat dönemi başlarken, üreticiler bu yıl istenilen verimin yakalandığını, rekoltenin yüksek olduğunu kaydettiler.
Kentin bir çok noktasında yapılan haşhaş ekiminin ardından hasat dönemi bu yıl erken başladı. Üreticiler haşhaşı kırma adı verilen yöntemle topluyorlar. Kırılarak gövdeden ayrılan kapsülleri toplayan üreticiler daha sonra bu kapsülleri makinalarda işliyorlar. Sandıklı ilçesinde yaşayan haşhaş üreticisi Mustafa Duran, bu sene yağmurun çok olmasından dolayı haşhaş rekoltesinin yüksek olduğunu ifade etti. Hasat döneminin yaklaşık 15 gün süreceğini kaydeden Duran, “Sabah 07’den akşam 19’a kadar balya diye adlandırdığımız çuvallara kırıyoruz. Kişi başı 2 çuval kırıyoruz. Kırdığımız haşhaşları köyü götürüp, traktöre bağlı makinada eziyoruz. Kapçığını (kabuğunu) ve haşhaşını ayırıyor. Haşhaş bizde kalıyor, kapçığını devlete veriyoruz onlarda ilaç yapımında kullanıyorlar” diye konuştu.
Kendilerinin topladıkları haşhaşı alarak yemek yapımında kullandıklarını belirten Duran, haşhaşlı pidesi meşhur, ben haşhaşı çok severim günde yarım kilogram haşhaş ezmesi yiyorum. Pekmezle karma yapıyoruz” dedi.
“Bu yıl iyi bir gelir bekliyoruz”
Duran, haşhaşın özellikle kışın kilogram fiyatının piyasada 7-8 TL civarında satıldığını, haşhaşın kabuğunu geçen sene Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) ise kilogramını 4 TL’den verildiğini hatırlattı. Bu sene TMO’nun haşhaşı hangi fiyattan alacağının daha belli değil olmadığını da sözlerine ekleyen Duran son olarak şunları söyledi:
“Ama bu yıl iyi bir gelir bekliyoruz. Çiftçiye en çok kazandıranlardan birisi haşhaş onun haricinde biliyorsunuz arpa, buğday para etmiyor. Haşhaşta her zaman olmuyor, emek çekersen, sularsan, 3,4 defa çapalarsan oluyor yoksa verim alamazsın.”
Haşhaş ilaç sanayinde önemli bir yere sahip ve tek alımını yapan kurum TMO
Özellikle ilaç sanayinde içerisinde uyuşturucu oranı ile önemli bir yere sahip olan haşhaşın ekimi ve hasadı tamamen devlet kontrolünde kolluk güçleri vasıtası ile denetim altında yapılıyor. Haşhaşın ilaç hammaddesi olarak kullanılan kısmını alan TMO’nun resmi internet sitesinde haşhaşla ilgili şu bilgilere yer verilmesi ise dikkatlerden kaçmadı:
“Anavatanı ve kültür kaynağı Anadolu olan haşhaş, ülkemiz için büyük bir öneme sahiptir. Geleneksel olarak haşhaş tarımının Anadolu’da M.Ö 3000 yılından bu yana yapıldığı birçok kaynakta belirtilmektedir. Haşhaştan ekonomik değeri olan kapsül ve tohum olmak üzere iki önemli ürün elde edilmektedir. Haşhaş kapsülünün morfin, kodein, tebain, noskapin ve papaverin gibi tıbbi
öneme sahip olan ana alkaloidlerin yanı sıra yaklaşık 30 değişik alkaloid ihtiva ettiği bilinmektedir. Bunlardan türevleri olan katma değerleri yüksek, yarı sentetik ilaç aktif hammaddeleri üretilmektedir. Bu alkaloidlerden morfin, kodein ve tebainin uyuşturucu özelliği olmasına rağmen noskapin ve papaverin uyuşturucu özelliğe sahip değillerdir. Tıpta analjezik (ağrı kesici), anestez (uyuşturucu) ve antitüssif (öksürük kesici) olarak bu maddelerden yararlanılmaktadır. Haşhaş kapsülü uyuşturucu madde içermesi nedeniyle tek ve zorunlu alıcısı TMO Genel Müdürlüğü’dür. Çiftçiler, ürettikleri haşhaş kapsülünü en geç Eylül ayı sonuna kadar tespit edilen bedeli karşılığında TMO işyerlerine teslim etmek zorundadırlar.”
Tokat İl Jandarma Komutanlığı tarafından Erbaa’da izinsiz olarak haşhaş ekildiği tespit edilen tarlalara yapılan operasyonda 160 bin kök haşhaş bitkisi ele geçirildi.
Tekirdağ’da tarlada esrar yapımında kullanılan ve yasadışı yollarla ekilmiş bin 650 kök haşhaş bitkisi ele geçirildi.
Haşhaş üretiminde dünyada ilk sıralarda yer alan Türkiye’nin en fazla ihraç yaptığı ülke olan Hindistan’daki firmaların lisans sorunları nedeniyle ihracat durdu.