Aquarius gemisi, Avrupa’nın insanları denizde ölmeye mahkum eden uygulamaları nedeniyle arama kurtarma faaliyetlerini sonlandırmak zorunda kaldı.
Aquarius, uzun süredir İtalya’nın öncülüğünde yürütülen ve diğer Avrupa hükümetlerinden destek gören karalama kampanyasının bir sonucu olarak, geçtiğimiz iki ay boyunca limanda atıl bir şekilde beklemek durumunda kaldı ve denizdeki insani yardım faaliyetlerine devam edemedi. İnsanlar dünyanın en ölümcül göç rotalarından biri olan Akdeniz’i geçmek için hayatlarını tehlikeye atarken, hassas ve savunmasız durumdaki insanlara yardım ulaştıran kuruluşların faaliyetleri çeşitli iftiralarla lekelendi, yasa dışı kılındı ve engellendi.
Karalama kampanyası, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin kötü planlanmış göç politikalarıyla birleşince, uluslararası hukuku ve insancıl ilkeleri planlı bir şekilde ortadan kaldırmaya çalıştı. Bu saldırılar karşısında kısa vadede acil bir çözüm bulunamadığından, MSF ve SOS Méditerranée’nin Aquarius’un faaliyetlerine son vermekten başka çaresi kalmadı.
Avrupa hayat kurtarmaya çalışan kuruluşları sabote etti
Konuyla ilgili açıklama yapan Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) Genel Direktörü Nelke Manders, “Bugün çok karanlık bir gün. Avrupa bugüne kadar arama kurtarma faaliyetlerini devreye sokma konusunda herhangi bir adım atmadığı gibi, hayat kurtarmaya çalışan diğer kuruluşları da bilfiil sabote etti. Aquarius’un faaliyetlerinin sona ermesi demek, denizde daha fazla insanın ölmesi demek. Bu durum ise, aslında engellenebilecek ölümlerin gözlerden ırak bir şekilde, geride hiçbir tanık kalmadan gerçekleşeceği anlamına geliyor.” dedi.
AB ülkelerinin arama kurtarma faaliyetlerine karşı yürüttüğü saldırılar yaklaşık bir buçuk yıldır devam ediyor ve bugün dünyanın en baskıcı devletleri tarafından kullanılan yöntemleri temel alıyor. Aquarius, yetkili kurum ve kuruluşların kural ve yönetmeliklerine riayet etmesine rağmen yıl içinde iki kez bandırasını kaybetti. Şu anda ise organize suçla itham ediliyor.
Karalama kampanyalarının devam ettiği ve uluslararası hukukun çiğnendiği bu süreçte, denizden kurtarılan insanların güvenli limanlara ulaştırılması ve çevredeki diğer gemilerden yardım alması da engellendi; insanlar haftalarca denizde mahsur bırakıldı.
Uluslararası hukuk ihlal edildi
Aquarius çok kritik bir dönemde faaliyetlerine son vermeye zorlandı. 2018’de yaklaşık 2 bin 133 kişi Akdeniz’de hayatını kaybetti. Bu ölümlerin çok büyük bir kısmı, Libya’dan yola çıkan insanlar arasında meydana geldi. Libya Sahil Güvenliğine destek veren AB ülkeleri, denizde 14 bin kişinin yolunun kesilmesi ve zorla Libya’ya geri gönderilmesi suretiyle, insanların daha fazla acı çekmesine neden oldu. Bu durumun, uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğu belirtildi.
Oysa Avrupa, denizden kurtarılan insanların hiçbir surette zorla Libya’ya gönderilmeyeceği konusunda 2015’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne teminat vermişti.
Konuyla ilgili açıklama yapan MSF Acil Durum Koordinatörü Karline Kleijer, “Bugün Avrupa ülkeleri göç yönetimi konusunda başarılı olduklarını iddia ediyorlar ama aslında zorla geri gönderme uygulamasına doğrudan destek veriyorlar. İddia ettikleri başarının tam olarak ne olduğunu biz açıklığa kavuşturalım: Denizde hayat kurtarmayı yönelik faaliyetlerin devreye sokulmaması; kadın, erkek ve çocukların kurtulma umudu olmaksızın keyfi gözaltı uygulamalarına maruz bırakılması ve denizdeki gemilerin zor durumdaki insanları kurtarma yükümlülüklerini yerine getirmelerini engelleyen bir ortamın oluşturulması. Başarı AB için bu demek. İnsanlar denizde ölüme terk edildiği sürece, Libya’da mahkum edilmeye zorlandığı sürece, MSF olarak tıbbi ve insani yardım sunmanın başka yollarını aramaya devam edeceğiz.”
2016’nın Şubat ayında denizdeki arama kurtarma faaliyetlerine başlayan Aquarius bugüne kadar Libya, Malta ve İtalya arasındaki uluslararası sularda 30 bin kişiye yardım etti. Aquarius’un son arama kurtarma faaliyeti, 58 kişinin denizden kurtarıldığı ve Marsilya Limanı’na ulaştırıldığı 4 Ekim 2018 tarihinde gerçekleşti. MSF 2015’ten bu yana, önceki arama kurtarma gemileri Bourbon Argos, Dignity, Prudence ve Phoenix ile birlikte Akdeniz’de 80 binden fazla insana destek sundu. Diğer sivil toplum kuruluşlarının çabalarına rağmen, halihazırda Orta Akdeniz’de faaliyet yürüten başka bir arama kurtarma gemisi bulunmuyor.
Malatya Turgut Özal Üniversitesi öğrencilerinin oluşturduğu Akademi Kültür Topluluğu, ‘Kampüse Hoş Geldin’ adlı ilk faaliyetinde Akçadağ ve Darende ilçesinde tarihi ve turistik mekanları gezdiler.