Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Selçuk Üniversitesi arasında imzalanan ve Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilgehan Nas’ın Proje Koordinatörlüğü’nde hazırlanan “Arıtılmış Atık suların Yeniden Kullanımı Projesi”nin kapanış toplantısı Ankara’da gerçekleştirildi.
Projede, kentsel ve endüstriyel arıtılmış atık suların, ulusal-uluslararası uygulama ve standartlarda araştırılarak, Türkiye’ye özgü şekilde yeniden kullanımı belirlendi. Ankara’da bir otelde gerçekleştirilen projenin kapanış toplantısına, Selçuk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Şahin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Recep Akdeniz, öğretim üyeleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri, yerel yönetim ve sektör temsilcileri ile çok sayıda davetli katıldı.
“Türkiye’de arıtılmış atık suyun kullanım oranı yüzde 1,2”
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Recep Akdeniz, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, su kaynaklarının akılcı bir şekilde yönetiminin önemine dikkat çekerek, ihtiyaç doğrultusunda Selçuk Üniversitesi ile bu projeyi hayata geçirdiklerini söyledi. Sanayi-tarımsal faaliyetler ve nüfus artışıyla birlikte çevre sorunlarının da arttığını ifade eden Akdeniz, Türkiye’de bugün itibariyle 87 düzenleme ve koruma tesisinin bulunduğunu, ön ayırma tesislerinin kurulumunu da hızlı bir şekilde gerçekleştirmeye devam ettiklerini belirtti. 2023 itibariyle de ülke nüfusunun tamamına bu tesislerle hizmet vermeyi planladıklarını aktaran Akdeniz, 2011 verilerine göre dünyada 7 milyar metreküp atık suyun geri dönüşümünün gerçekleştirildiğini ve bu rakamın su kullanımı oranının ise yüzde 0,59 olduğunu dile getirdi. Bugün itibariyle Türkiye’de arıtılmış atıksuyun kullanım oranının yüzde 1,2 olduğunu, bu oranı 2023 yılında yüzde 5’e çıkarmayı hedeflediklerini dile getiren Akdeniz, Arıtılmış Atık suların Yeniden Kullanımı Projesi”nin 6 sektör ve belediyelerle yürütüldüğünü anlattı.
“Tarım için yıllık 6 milyar metreküp suya ihtiyaç var”
Selçuk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Şahin, proje lansmanının yaklaşık 10 ay önce yapıldığını ifade ederek, projenin sonuçlandırıldığını belirtti. Rektörlük döneminde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile yapılan ikinci bir projenin hayata geçirildiğini aktaran Prof. Dr. Şahin, “Su zengini bir ülke olmadığımızı hepimiz biliyoruz. Şimdilik kendimize yeter gibi gözüküyor ama ilerleyen süreçte de ciddi sorunlar yaşayacağımız açık. Konya DSİ Müdürlüğü ile sıkça görüşüyoruz. Dedikleri şu; ‘Konya’da yapılan tarım için yıllık 6 milyar metreküp suya ihtiyacımız var.’ Bizim rezervlerimiz, akarsularımız, barajlarımız bunun yaklaşık 4,5 milyar metreküpünü karşılıyor. Biz bunun yaklaşık 1,5 milyar metreküpünü yeraltından çekiyoruz. Geleceğin suyunu kullanıyoruz. Göksu Barajları yapıldı. Akdeniz’e akan suların bir kısmı Konya Havzası’na çevrildi. Yaklaşık 450 milyon metreküp su da geliyor. 1,5 milyar metreküp suyu yeraltından çekerken, bunun 500 milyonunu da biz en azından Akdeniz’e akan nehirlerden geri çevirdik, İç Anadolu’ya aktardık ama sürekli 1 milyar metreküp suyu yer altından çekiyoruz, tüketiyoruz. Konya’da tarım için 6 milyar metreküp su tüketilirken, Türkiye’nin 112 milyar metreküp suyunun olduğunu duymak beni ürpertti. Hakikaten çok sınırlı ve kısıtlı bir rezervimiz var. Bunu görmüş olduk. Bu nedenle suyun önemi ortada ve belki gelecekte gıda da dâhil çünkü sonuçta gıda üretimi ve hayvan yetiştirilmesinde de su kullanılıyor” diye konuştu.
“30 sanayi tesisinde atık su analizi yaptık”
Proje Koordinatörü Prof. Dr. Bilgehan Nas, Haziran 2017’de, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın arıtılmış atık suların yeniden kullanımıyla ilgili ile Selçuk Üniversitesi’ne bir proje talebinde bulunduğunu ifade etti. Projeyle üniversite-kamu-sanayi iş birliğinin önemli bir ayağını tamamladıklarını söyleyen Prof. Dr. Nas, şunları kaydetti: “Bir yıllık süreç içerisinde ülkemizde evsel atık su arıtma tesisi çıkış sularının yeniden kullanım alternatiflerinin değerlendirilmesi ve ülkemize özgü mevzuatın hazırlanması esas teşkil edebilecek teknik verilen elde edilmesini amaçlayan bir proje gerçekleştirmiş olduk. Bu anlamda hem ülkemizdeki evsel atık su arıtma tesislerini hem de sanayide arıtılmış atık suların yeniden kullanımına dair sanayide neler yapabiliriz? Bunları belirlemek adına Bakanlığımız ile birlikte belirlediğimiz ülkemizin önde gelen sanayi tesislerinden 30 sanayi tesisinde atık su analizleri yaptık ve ‘sanayide arıtılmış atık sular gerek proseste, gerek soğutma kulelerinde, gerek kazanlarında nasıl yeniden kullanılabilir’ onunla ilgili araştırmalar yaptık. Sonuçta da sanayicimizin kullanımına sunmak üzere arıtılmış atık suların yeniden kullanımıyla ilgili olarak uygulama kılavuzları hazırlayıp ülke genelinde bunun yaygınlaştırılması adına bir dokümantasyonu tamamlamış olduk. Arıtılmış atık suların yeniden kullanımıyla ilgili projeyi tamamlamak üzere üniversitemizi görevlendirmelerinden dolayı Çevre ve Şehircilik Bakanlığımıza teşekkür ediyorum ve üniversitemiz tarafından projenin yürütülmesi aşamasında her türlü desteği veren Selçuk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Şahin hocamıza, Mühendislik Fakültesi Dekanımıza teşekkür ediyorum. Tabii üniversitenin asli görevlerinden biri eğitim öğretim olmakla birlikte bu tür projelere özellikle ülkenin ihtiyacı olan projelere ülke adına destek vermek, kamunun ihtiyacı olan araştırmaları yürütmektir. Burada bizim, Bakanlık adına yapmaya çalıştığımız son 3-5 yıldır önemli projelerden bir tanesini daha bugün proje ekibimizle birlikte tamamlamış olmanın mutluluğunu yaşıyoruz.”
Zonguldak’ın Ereğli ilçesi Belediye Başkanı Hüseyin Uysal, memba kalitesinde arıtılmış içme suyunun şehre verilmeye başlandığını belirterek, Ramazan bayramına kadar tüm mahallelerin suya kavuşacağını söyledi.
Şefaatli Belediye Başkanı Zeki Bozkurt ilçede halkın daha temiz ve sağlıklı su kullanması için ana şebeke hattının değiştiğini söyledi.